Υπόθεση Αλμυρού – Το φαίνεσθαι και η ουσία

   Διανύουμε μια εποχή όπου η περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση των ταξιδιωτών αυξάνεται, με συνέπεια το τουριστικό προϊόν να αλλάζει και να εμπεριέχει ως στοιχεία το φυσικό περιβάλλον, την προστασία και την ανάδειξη του.

   Στην περιοχή μας παρά τις παραφωνίες, τις καταπατήσεις και τις αυθαίρετες παρεμβάσεις εις βάρος του περιβάλλοντος, ακόμη και από επαγγελματίες του τουρισμού, έχουμε την τύχη να διατηρούμε τη φυσική μας κληρονομιά σ’ ένα σχετικά καλό επίπεδο. Μάλιστα το γεγονός αυτό διαφοροποιεί το τουριστικό μας προϊόν και δημιουργεί συγκριτικά πλεονεκτήματα σε σχέση με άλλες περιοχές. Η τουριστική αγορά αναζητά όλο και περισσότερο εναλλακτικές μορφές τουρισμού, εμπειρίες στην φύση και ικανοποίηση από το περιβαλλοντικό κάλος ενός τόπου. Είναι ξεκάθαρο, ότι η εποχή των γκρουπ 18-30 έχει παρέλθει προ πολλού, ενώ ο τουρισμός τύπου all inclusive έχει σημαντικά μειονεκτήματα για την τοπική κοινωνία και οικονομία. Έχουμε όμως την δυνατότητα να διεκδικήσουμε ποιοτικότερο τουρισμό, βασιζόμενοι εκτός των άλλων στο φυσικό μας περιβάλλον. Σε αυτή την κατεύθυνση έχει ιδιαίτερη αξία, η προστασία και η ανάδειξη της οικολογικής αξίας του υγροβιότοπου και της παραλίας του Αλμυρού.

   Η Οικολογική Κίνηση Μιραμβέλλου τα τελευταία τρία χρόνια παλεύει σε αυτή την κατεύθυνση με όλους τους δυνατούς τρόπους (εκδηλώσεις ευαισθητοποίησης-οριοθέτησης, καταγγελίες, παρεμβάσεις στους αρμόδιους φορείς, δημοσιότητα, προτάσεις για διαχειριστικό σχέδιο) σε συνεργασία με άλλους περιβαλλοντικούς φορείς (WWF, Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης) αλλά και με το Δήμο. Αποτέλεσμα όλων των παραπάνω ήταν η ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας και των φορέων, η ένταξη του υγροτόπου σε ΠΔ «για την προστασία των μικρών νησιωτικών υγροτόπων», η οριοθέτηση του υγροτόπου από την πλευρά της παραλίας αλλά και μία προσπάθεια συντονισμού των αρμόδιων φορέων με πρωτοβουλία του Δήμου τον Μάρτιο του 2012. Και ενώ όλα αυτά έμοιαζαν να σηματοδοτούν μια εξαιρετικά θετική πορεία για την προστασία και ανάδειξη του Αλμυρού, η κατάσταση που αντικρίσαμε με την έναρξη της τουριστικής περιόδου ήταν αποκαρδιωτική. Καταστροφή αμμοθινών, καταστροφή της οριοθέτησης, καταστροφή του χώρου όπου είχαν φυτευτεί τα υπό εξαφάνιση «κρινάκια της άμμου», αυθαίρετες παρεμβάσεις από τους ιδιώτες που δραστηριοποιούνται στην παραλία, ξήλωμα των ενημερωτικών πινακίδων που είχαμε τοποθετήσει, μουσική στη διαπασών, καρέκλες και ομπρέλες σε πολύ μεγαλύτερη έκταση από το 50% της παραλίας που προβλέπει ο σχετικός νόμος.

   Με δεδομένα τα παραπάνω θα ήταν πολύ πιο χρήσιμο για όλους, αν η αγανάκτηση των υπεύθυνων προέρχονταν όχι από τη δημοσιοποίηση αλλά από την ουσία της κατάστασης στην οποία έχει περιέλθει ο υγρότοπος και η παραλία. Πόσο μάλλον όταν η δημοσιοποίηση φαίνεται να έχει και αποτελέσματα, αφού κατάφερε επιτέλους να τους  κινητοποιήσει, σε αντίθεση με παλαιότερες, μη δημοσιοποιημένες οχλήσεις της ΟΚΜ για εφαρμογή των απαραίτητων μέτρων προστασίας. Δυστυχώς το φαίνεσθαι αποδεικνύεται πιο δυνατό κίνητρο από το είναι. Δυστυχώς διαφεύγει από τους αρμόδιους, ότι αυτό που δημιουργεί πρόβλημα στον τουρισμό είναι η υποβάθμιση του τουριστικού προϊόντος και όχι η προσπάθεια διαφύλαξης του. Οι γαλάζιες σημαίες μπορεί να είναι σημαντικές, αλλά σημαντικότερη είναι η πραγματική κατάσταση των παραλιών μας. Πόσο θετικό ρόλο μπορεί να παίξει σ’ έναν συνειδητοποιημένο επισκέπτη μια γαλάζια σημαία,  όταν αντικρίζει τη σημερινή κατάσταση στον Αλμυρό; Ή σε μια αποκλεισμένη από τα ξενοδοχεία παραλία, ή σε μια παραλία ασφυκτικά γεμάτη με ξαπλώστρες και ομπρέλες; Ας μην υποτιμάμε τους πολίτες και τους επισκέπτες του τόπου μας. Πλέον έχουν τη γνώση, τη συνείδηση και τα μέσα, ώστε να γνωρίζουν και να απαιτούν την ουσία και όχι τις ετικέτες χωρίς αντίκρισμα.  Ο Αλμυρός χρειάζεται διαχειριστικό σχέδιο. Οι σημαίες και τα εύσημα θα πρέπει έρθουν ως επισφράγιση των προσπαθειών και όχι να χρησιμοποιούνται ως ανούσια διαφημιστικά τρικ.

Από τον Αύγουστο του 2011 η ΟΚΜ έχει καταθέσει ολοκληρωμένες προτάσεις που διαμόρφωσε σε συνεργασία με το επιστημονικό προσωπικό του WWF, τις οποίες θέλουμε να υπενθυμίσουμε στον παρόν κείμενο. Δυστυχώς ελάχιστα πράγματα έχουν εφαρμοστεί δύο χρόνια αργότερα.

«Μελέτη και εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου σχεδίου για την μελλοντική διαχείριση του υγροτόπου, της παραλίας και του περιβάλλοντος χώρου, το οποίο  μεταξύ άλλων θα περιλαμβάνει και :

1.       Αποκατάσταση της κοίτης του ποταμού στα σημεία όπου έχει περιοριστεί για την κατασκευή των γεφυρών και των υπολοίπων παράνομων κατασκευών

2.     Απομάκρυνση των σωλήνων υδροληψίας που υπάρχουν στο ποτάμι, καθώς απαγορεύεται αυστηρά. Κατάργηση των σωλήνων απορροής που πιθανώς χρησιμοποιούνται για το άδειασμα παρακείμενων πισινών, ενέργεια αρκετά επικίνδυνη για ενδεχόμενη ρύπανση.

3.     Φύτευση στις παράνομες κατασκευές επί του ποταμού ώστε να αποκατασταθεί όσο είναι δυνατόν η βλάστηση της περιοχής. Απομάκρυνση των εξωγενών φυτών από τα όρια του υγροτόπου .

4.     Κατασκευή μίας μόνο καλαίσθητης ξύλινης γέφυρας και απομάκρυνση των υπολοίπων καθώς και των περιττών μπαζών

5.     Οριστική οριοθέτηση του υγροτόπου του Αλμυρού. Περιμετρικά έχουν καθοριστεί συντεταγμένες από την WWF, οι οποίες υιοθετήθηκαν και εγκρίθηκαν με το ΣΧ.Ο.Ο.Α.Π. Αγίου Νικολάου. Φρένο στην καταπάτηση του υγροτόπου από τις αυθαίρετες κατασκευές στη Νότια πλευρά.

6.     Αποκατάσταση – διάνοιξη του παλιού περιμετρικού μονοπατιού προς την εκκλησία της Ανάληψης για την άνετη πρόσβαση σε αυτή.. Καλαίσθητες παρεμβάσεις περιπάτου , προστασίας, ασφάλειας κλπ από την πλευρά του εθνικού δρόμου

7.     Απομάκρυνση του σωλήνα από όπου εκβάλλει το νερό του ποταμού στη βόρεια πλευρά της παραλίας και αποκατάσταση της φυσικής ροής. Είναι  αντιαισθητικό και σχολιάζεται αρνητικά κάθε χρόνο από ξένους και ντόπιους επισκέπτες της περιοχής, δημιουργώντας την εντύπωση ότι πρόκειται για λύματα. Αποκατάσταση της βόρειας –πέρα από την εκβολή- περιοχής του υγροτόπου (σύμφωνα με τα όρια που έχουν καθοριστεί).

8.     Δημιουργία παρατηρητηρίου των σημαντικών πτηνών που φιλοξενεί κάθε χρόνο ο υγρότοπος. Διαμόρφωση κατάλληλου χώρου και ενημέρωση των χρηστών  επισκεπτών και του τουριστικού κλάδου για την δυνατότητα αυτή .

9.     Χρήση της υφιστάμενης καντίνας, εφόσον για τους γνωστούς λόγους δεν χρησιμοποιηθεί διαφορετικά, ως σημείο ανάδειξης του Αλμυρού αλλά και τους άλλους υγροτόπους της περιοχής. Μπορεί επίσης να διαμορφωθεί ως κέντρο περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, με την εθελοντική προσφορά της Οικολογικής Κίνησης Μιραμβέλλου.

10.   Αποκατάσταση των γειτονικών χώρων του υγροτόπου (όπως για παράδειγμα τα αδρανή υλικά στην βόρεια πλευρά).

11.   Απαγόρευση χρήσης μηχανικών μέσων για το καθαρισμό και τη διευθέτηση της παραλίας και παρακολούθηση της νομοθεσίας που καθορίζει τις διαδικασίες.

12.  Απαγόρευση λήψης άμμου αλλά και από άλλες παραλίες καθώς είναι παράνομη.

13.  Απαραίτητη μεταφορά των αποδυτηρίων και λοιπών εγκαταστάσεων επί της παραλίας έξω από την περιοχή που θα οριοθετηθεί (τρία μέτρα από τα καλάμια).

14.   Άμεση παρέμβαση της Δημοτικής Αρχής στον συντονισμό των συναρμόδιων Υπηρεσιών για την λήψη κάθε απαραίτητου μέτρου προστασίας και ανάδειξης του υγρότοπου.»

   Επειδή στόχος μας είναι η προστασία του περιβάλλοντος με όλα τα θετικά που αυτό συνεπάγεται για την τοπική κοινωνία και οικονομία, συνεχίζουμε να είμαστε στην διάθεση των αρμόδιων φορέων, για να συμβάλλουμε με όποιο τρόπο μπορούμε στην προστασία και ανάδειξη της φυσικής μας κληρονομιάς. Ωστόσο, πρέπει να τονιστεί ότι έχουν γίνει πολλές φορές στο παρελθόν συναντήσεις φορέων και υπηρεσιών σχετικά με την υπόθεση του Αλμυρού και έχουν διατυπωθεί πολλές προτάσεις καθώς και υποσχέσεις. Οι παραβιάσεις και τα προβλήματα έχουν ήδη καταγραφεί και με τη δική μας εθελοντική συμβολή. Πρόταση σχεδίου διαχείρισης υπάρχει. Αυτό που απουσιάζει πανηγυρικά είναι οι ουσιαστικές πρωτοβουλίες και οι πράξεις από την πλευρά των υπεύθυνων. Μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει ούτε το ελάχιστο, που θα ήταν η διασφάλιση των  προστατευτικών παρεμβάσεων, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν μετά από εθελοντικές πρωτοβουλίες της ΟΚΜ και άλλων ομάδων. Ελπίζουμε ότι η δημοσιότητα που έλαβε το θέμα, θα γίνει αφορμή για συνολική διαχείριση και προστασία ενός εκ των σημαντικότερων κεφαλαίων της πόλης.

Το Δ.Σ. της Οικολογικής Κίνησης Μιραμβέλλου

22/07/2013